Gen 31 | WSK | STEP | Jacob nu kumik ko den sang Laban ko kuriang ari nuguring te iwita balukasan se ikiam, “Jacob anananga ba ko mel suen biya nu giam! Ale nu aitak mu mel suen biya ago bagoso,” makasan.

Genesis 31

Jacob Laban ilak baga naguram

1 Jacob nu kumik ko den sang Laban ko kuriang ari nuguring te iwita balukasan se ikiam, “Jacob anananga ba ko mel suen biya nu giam! Ale nu aitak mu mel suen biya ago bagoso,” makasan. 2 Se betela Jacob Laban arikaso mu noko munan ulengkala nukote bitakaso mu geragam, se nu Jacob ninguru me ko kuakaso.

3 Mu ko Kari Biya Jacob maonam, “Ni piler ale ka ba alo nunga sor te, ka gue suwan nongote namarko, se ani nikerak.”

4 Se Jacob ko imet ilagala Leah se Rachel nunga den beteram, taimon kuwim nu te sipsip belelek nunga bitaruwaram wore te taimon ilak munakomonko den beteram. 5 Se taiman se iwita nunga maonam, “Nenenga ba ko munan ani ago ko mu geragam se arigem. Bare aninga ait ko Kaem ani agarak bagakaso. 6 Nina ilagala ikisan, ani nenenga nenet ko ura aora biya nunguningkiri taem. 7 Bare nu kawelakaso ale aninga ura koma tom suen biya gurugukaso. Bare Kaem aninga sinar tokaso se nu ani me aga bita maguwukaso. 8 Se tom nu balukaso, ‘Meme nungumik tom kulukumura mu nika,’ makaso, mu belelek nuam kuriang nungumik tom kulukumura mu la nunga ilukasan. Se tom nu balukaso, ‘Meme nungumik tom maiya maiya mu nika,’ ma balukaso, mu belelek nuam kuriang nungumik tom maiya maiya mu la nunga ilukasan. 9 Butata se Kaem nenenga nenet ko sipsip belelek nunga giam ale ani aisam.

10 “Tom belelek kari imet nunumi awete aragomonko tom te, mu ani iwita ipingirem, belelek kari nungumik tom kulukumura mu la belelek pagar mu nunga awete aragakasan. 11 Se ipingira te Kaem ko engel iwita aga auram, ‘Jacob,’ mam. Se ani ‘Iweya,’ maem. 12 Se nu balam, ‘Arikko, belelek kari nungumik tom kulukumura mu la diram belelek pagar mu nunga awete aragasan. Mu ani agata mel sumu beterem se aratoso, mu awuk, munan suen biya Laban ni kimik te beteram mu ani arigem. 13 Ani Kaem ewerta ni Bethel bagerem se ani kete aratem. Tom mu te ni Bethel manga bo bangem, ale olive gureng awete warem, ale keta ani agarak den balem. Se aitak ni bares ale sor imi bitar ale ka sor te piler ale namarko.’ Kaem ko engel buta aga maonam.”

14 Se Leah Rachel ilak Jacob manorman, “Ana ilagala mel bo anananga nainet kote ginakko mena. 15 Anananga ba mu ana wonong awar ko imet taira iwita nanga beteso! Nu ana ilagala nanga koma nu maingkala tam. Bare nu kota waru saparam. 16 Butata se, ba ko mel ningo suen la (mu) Kaem nukote giam ale ni kiting te awuram mu ana ilagala se nanga kuriang arungu nanga mel. Buta se ni Kaem ka maonam butata bitarko.”

17 Se Jacob barasam ko imet kuriang nunga gi camel te nunga awuram. 18 Ale ko sipsip belelek, se ko mel saki Mesopotamia giam mu nunga diruwuman se giriman. Se peleman ko nuet Isaac kote Canaan namakasan.

19 Bare Laban mu sipsip nunga nomone batagukko namaram. Se buring ko Rachel ko nuet ko kaem kawel kawam ningi aniram mu tere nunga giam ale ago namaram. 20 Se Jacob nu peleruk ko sor te namurukko mu Aram kari Laban me manarukaso. Nu am kuluruwa, 21 ko mel suen biya giam ale tairate sor mu beteram naguram, ale yu Euphrates batagorman ale aolak iluman Gilead sor duruk ago mu te namakasan.

Laban Jacob kowom kaoram

22 Tom ilagala suwan namaram se Laban ko ura kari saki nu manorman, “Jacob naguram pa!” maman. 23 Se Laban ko kari sang nunga giam, ale tom 7 ko Jacob kowom karoman ale sor Gilead duruk ago wore te Jacob ari gilingiman. 24 Ale turom mu te Kaem ipingira te Laban kote tairam ale balam, “Ni den bo Jacob te nguangurukko me manaruko!” mam. 25 Jacob ko kuwim Gilead sor duruk ago wore te nungam, se Laban nama arigam ale ko kawam sel ago duruk bo te baongam.

26 Asele Laban Jacob kote namaram maonam, “Ni anape ko aninga kulem ale aninga nanawus ari nunga giem ale kager ningi talipara kari iwita nunga giem? 27 Ni anape ko aninga kulem ale yumura la nagurem, ale ani me aga manem? Ni girem aninga manem ale mu, ani wur bawe gita te amilmil ago ka diruwurem ale. 28 Bare ni nagurem. Se aninga kuriang, aga aimas ari ago me nunga iluwem, ale den amilmil me nungarem se namaman. Ni ngualara kilek beterem. 29 Aninga sokel te ka maguwurikko karogo. Bare nika niet ko Kaem turom ipingira te aga maonam ale balam, ‘Ni den bo Jacob nguangara tua ko iwita me baluko,’ mam. 30 Ani ikisam ni ka sor te piler namarko ninguru gemang batagoso. Bare anape ko aninga kawam bitua ko kaem ni nunga tere giem?”

31 Se Jacob balam, “Ani ka kuriang, ka nimasari aningate wore nunga guramu wore ko nguangerem. 32 Bare anananga ningi kari bo nika kaem tere nunga giam mu arik, mu am moar se kuerukko. Anananga kari imi nomotam te tair ale loager, ale nika mel bo arik mu toko.” Bare Jacob ko nuwus Rachel ko nuet Laban ko kaem nunga giam bare nu me ko ikikaso.

33 Se Laban Jacob ko kawam sel ningi kasu naguram loagaram. Ale aking Leah ko kawam sel ningi kasu naguram loagaram. Ale aking ura saonga imet ilagala nunga kawam sel ningi kasu naguram loagaram. Bare nu ko kaem me nungarkam.

Asele Rachel ko kawam sel ningi kasu naguram. 34 Bare Rachel ko nuet ko kaem nunga giam ale camel nunga baram bo ningi tugumam ale awete daigam bagakaso. Se Laban mel suen biya kawam sel ningi aniram mu ari gurugu saparam, bare nu ko kaem me nungarkam. 35 Se Rachel ko nuet Laban maonam, “Me gemang ikuwurokko,” mam. “Ani sige arigem ale dagiwasam, barasikko me terong mam.” Se Laban mel suen biya arigam gurugam, bare ko kaem me nungarkam.

36 Se Jacob gomang magaram se Laban iwita ining tuam, “Ani anape memek beterem, ale munan awuk bore kiarem se ni buta aninga karem agarak tairem? 37 Ni aninga mel suen biya ari saperem, bare anape mel arigem mu nika? Se ni mel ito arigem mu to wetang te nika kari se aninga kari nomokete bitar se nuna ni analak nanga den tutemonko. Se ana awiriya ko den diram mu aringinakko.

38 “Ani yar 20 nikerak bagerem. Se tom suen biya ka sipsip, ka belelek kuriang iluwa te me tukunang akasan. Ale ani ka sipsip kari bo me naem. 39 Tom mel memek saki ka sipsip nunga moakasan, mu ani me gikasam karogo nama me ka kasurukasam. Mena. Ani agata mel yumukaso mu koma kutuwukasam. Woremkalal agi turom agi mel tere nokasan wore ni tom suen biya ani koma kutuwurikko den aora biya aga manarukasam se koma kutuwukasam.

40 “Woremkalal suen biya ani worem ninguru aga kanikaso. Ale turom suen biya ani marir ninguru aga moakaso ale ninguru me anikasam. 41 Ani iwitata worem kani se, turom birigi se, ninguru me anikasam, yar 20 nikerak baga se nika ura ilu lagerem. Ani girem ka nanawus ari nunga giekko yar 14 ura taem, ale udagi yar 6 tala mu sipsip belelek sang giekko ura taem. Bare ni aninga ura koma tom suen biya gurugukasam. 42 Aninga ait alo Abraham se Isaac nunga Kaem ani agarak mena ale mu, ni aga karem se ipi pelerem namerem ale. Bare Kaem aninga angamang ikup, se aga ura kowar beterem wore arigam, ale ko turom nu kota ni den aora biya ka maonam.”

Jacob Laban ilak den nungurman

43 Se Laban Jacob ko den koma balam, “Imet imi mu aninga nanawus ari, se nononga kuriang mu aninga. Se sipsip belelek mu aninga tala. Se mel suen biya ni arigisam mu aninga. Bare ani aga nanawus ari ilagala nunga kuriang ago awuk nunga sangikko? 44 Se ni analak den nungurnakko. Ale den imi te ko ikinakko mu manga gi bolala awunakko.”

45 Se Jacob manga bo maiya wore tam ale baongam. 46 Ale ko ura kari nunga maonam, manga sang gimon bolala awumonko nunga maonam. Se butata beteman. Se duap te dagiman ale na no gilingiman. 47 Se Aram den te Laban sor mu ko nup beteram Jegar-Sahadutha mam. Se Hebrew den te Jacob sor mu nup beteram Galeed mam. 48 Se Laban balam, “Manga bolala awuman imi mu ni analak den nungurman mu ko me nangamili sapurukko.” Buta se sor mu nup beteman Galeed maman.

49 Se Laban aking balam, “Aitak ni analak wete me baganakko. Se tom ana kirker baganak, mu Kaem ko motam kuagi ni analak am nangarkiwurukko.” Ale nuna sor mu ko nup bo agotala beteman Mizpah. ^{▼▼Gen 31:49 Mizpah mu ko ikia mu “kuwim te daiga ale awar loagara ko”.} 50 Laban balam, “Ni udagi te aninga nanawus ari nunga bitua maguwur agi imet iru to agi, se ani me ko ikiekko, bare Kaem nangarkiwoso mu ko me kamili sapurukko.”

51 Ale Laban agotala Jacob maonam, “Ana manga maiya imi aringinak, ale manga sang bolala awuman imi ago aringinak, mu anananga den balman mu ko ikia tanakko. Ale ani manga imi kiarik ale nika morik maguwurikko me namirikko. Aking ni manga imi kier ale aninga moar maguwurko me tairko. 53 Aninga angatak Abraham, ko uria nika niet Nahor ilak nunga Kaem ana kilek betenak mu nangarki se, nanga tutia se bagurukko.”

Se Jacob den aora biya noko nuet Isaac ko Kaem, ko nguanga se nup patawukaso, wore ko nup te balam. 54 Ale nu belelek bo moram ale sor duruk ago mu te Kaem tama tuam. Ale ko kariimet nunga auram se taiman ale no gilingiman. Nuna na no kutuwuman, mu sor umu te ani gilingiman.

55 Ukiram se tumong biyala Laban barasam, ko nanawusari se ko numasari nunga iluwam ale den amilmil nungaram, ale nu peleram ko sor te namaram.